Tekstbegrip: Noors onderzoek
In Noorwegen is een onderzoek gedaan naar het tekstbegrip na het lezen op papier of op een computer. Het resultaat was dat de proefpersonen die op papier gelezen hadden, beter vragen kunnen beantwoorden over de tekst dan degenen die op de computer hadden gelezen. De conclusie zou dan ook kunnen zijn dat lezen op papier beter is dan digitaal lezen. Maar daar is nog wel het een en ander op af te dingen.
Papier of computerscherm
Voor het onderzoek werd een groep schoolkinderen verdeeld in een groep die een tekst op papier kreeg en een groep die een tekst op een computer kreeg. Daar gaat het al mis. Een computer is geen ideaal middel om te lezen. Daar is de e-reader voor uitgevonden. Dat leest bijna net zo als een echt boek. Het onderzoek zou eigenlijk uitgebreid moeten worden met een derde groep: de e-readergroep.
Na het lezen kregen alle kinderen vragen over de tekst. De papieren groep deed het daarbij beter dan de computergroep. Logisch, zeggen de onderzoekers. Je moet de tekst niet alleen zien maar ook voelen voor een goed tekstbegrip. Huh? Tekst voelen? Bovendien zou het lezen van papier helpen bij het vormen van ‘mental maps’. Ok, maar waarom maakt het daarbij uit vanaf welk medium wordt gelezen?
Mijn bezwaar tegen het eerste punt, je moet het papier voelen, is dat je lezen op een e-reader gewend moet zijn. Als je eenmaal een tijdje op een e-reader leest, dan wordt het gewoon om aan de getalletjes onderaan het scherm te zien hoe ver je gevorderd bent. Want daar gaat het vooral om, waar je zit in het boek. Dat kun je dus met een beetje gewenning ook met een e-reader bereiken. Hetzelfde zou ook kunnen gelden voor een computerscherm. Maar die heeft weer het nadeel dat het niet gemaakt is om langdurig naar te kijken.
Deep reading
In een ander onderzoek kregen studenten ofwel een Kindle e-reader ofwel een papieren boek. Bij dit onderzoek werd onderscheid gemaakt tussen ‘deep reading’ en ‘active learning’. Bij deep reading ben je helemaal verdiept in de tekst. Bij active learning ben je bezig met leren, je leest iets, maakt aantekeningen, zoekt iets op in een ander boek of op internet. Uit het onderzoek bleek dat de e-readers juist bij deep reading goede resultaten haalden.
De verklaring voor dit resultaat is dat je met een e-reader minder afgeleid wordt dan met een papieren boek. Je bent minder geneigd even terug te bladeren. Bovendien lezen de mensen vaak wat langzamer op een e-reader, waardoor ze de tekst beter opnemen. Dit komt overeen met mijn eigen ervaring: de e-reader is fantastisch voor het recht-toe-recht-aan lezen, maar voor studieboeken zou ik hem links laten liggen.
Mijn conclusie over digitaal lezen
Onlangs heb ik een papieren boek gelezen. Ik had grote moeite om te onthouden wat de auteur in het voorgaande hoofdstuk had gezegd. Voor mij ligt het meer aan het onderwerp dan aan het medium of ik de tekst begrijp of niet. Als ik op de computer iets lees, zit ik tussendoor op allerlei websites te kijken. Continue afleiding dus. Lees ik op mijn e-reader, dan lees ik lekker door. Een papieren boek lees ik niet vaak meer. Toen ik het laatst deed, zat ik me vooral te ergeren aan de grote letters die ik niet kleiner in kon stellen. Kortom, het is persoonlijk waar je graag op leest, maar ik blijf voorstander van de e-reader!
Merk jij verschil in hoe je de tekst opneemt tussen een papieren boek en een digitaal boek?
