Het familieportret - Jenna Blum

Het familieportret van Jenna Blum is een indringend verslag van het leven van een jonge vrouw in Nazi-Duitsland. Daarnaast is het het verhaal van de zoektocht van een volwassen vrouw naar haar afkomst. Anna doet in de oorlog wat ze moet doen om te overleven, samen met haar jonge dochter Trudy. Na de oorlog spreekt Anna niet meer over wat er gebeurd is, terwijl Trudy niets liever wil dan weten hoe haar moeder in die tijd leefde en wat haar eigen geschiedenis is.

Het familieportret in het kort

De jonge Anna woont in Weimar en zorgt voor haar vader. In haar vrije tijd gaat ze vaak op bezoek bij Max, een Joodse dokter. De Tweede Wereldoorlog is echter net begonnen en eigenlijk mag de Arische Anna niet met Max omgaan. Het duurt dan ook niet lang voordat er een einde komt aan deze relatief onbezorgde tijd. Anna houdt er echter wel een blijvende herinnering aan over, in de vorm van een dochter, Trudy. Ze vlucht van huis voordat haar vader erachter komt.

Anna duikt onder bij bakker Mathilde Staudt. Daar krijgt ze haar kind en gaat ze meewerken. Nadat ze er alleen voor is komen te staan, krijgt ze bezoek van de obersturmführer van kamp Buchenwald. Deze man maakt het leven voor Anna draagbaar door haar te voorzien van eten en spullen voor het kind. In ruil daarvoor moet ze wel met hem naar bed. Hoewel Anna het verschrikkelijk vindt, doet ze wat ze denkt dat goed is voor haar dochter.

De mensen in Weimar zien het wel, maar keuren het niet goed dat Anna met de obersturmführer omgaat. Ze begrijpen het niet en zien Anna als een hoer. Na afloop van de oorlog is het leven in Weimar dan ook moeilijk voor Anna, maar ze wordt gered door de Amerikaanse soldaat Jack Schlemmer. Met hem en Trudy vormt ze een gezinnetje in Minnesota.

Jaren later start Trudy, die inmiddels hoogleraar Duitse geschiedenis is, een project waarbij ze de ervaringen van Duitsers in de oorlog gaat verzamelen. Daarvoor spreekt ze een aantal Duitsers die de oorlog hebben meegemaakt. Eigenlijk zou ze het liefst het verhaal van haar moeder horen, maar die zwijgt.

Trudy heeft eens een doosje gevonden tussen haar moeders spullen. Daarin zit een foto van een Duitser in SS-uniform, samen met Anna en Trudy. Trudy denkt dat dat haar vader is. Ondanks dat ze erg jong was toen ze met haar moeder en Jack Duitsland verliet, herinnert ze zich toch nog het een en ander van hem.

Het project van Trudy verloopt moeizaam. Mensen vinden het lastig om de waarheid over hun leven in de oorlog te vertellen. Dan ontmoet Trudy meneer Pfeffer. Deze man blijkt uit Weimar te komen. Zo komen de verhalen van Anna en Trudy alsnog bij elkaar.

Mijn mening over Het familieportret

Toen ik in dit boek begon, merkte ik dat ik het al eens gelezen had. Dat is echter zo lang geleden, dat ik het toch ben blijven lezen. En het was zeker de moeite waard om dit boek te herlezen. Het is geen leuk verhaal om te lezen. De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog komen ruim aan bod en ook het leven van Trudy gaat niet over rozen. Maar het maakt wel indruk. Door de manier waarop het verhaal van Anna is geschreven, begrijp je volledig waarom ze doet wat ze doet. En dat ondanks dat je zonder deze context waarschijnlijk een relatie van een eerlijke burger met een SS-er zou afkeuren.

Het familieportret is deels geschreven vanuit Anna. Dit deel speelt in de oorlog. Het andere deel speelt in de jaren negentig en is vanuit Trudy geschreven. Doordat de hoofdstukken elkaar afwisselen, weten wij meer over haar verleden dan Trudy zelf. Hierdoor is het heel begrijpelijk dat Trudy meer over haar jeugd wil weten, maar is het net zo goed duidelijk waarom Anna het er niet over wil hebben. Toch gun ik het Trudy wel om meer te weten te komen. De onzekerheid over haar afkomst moet lastig geweest zijn. Overigens begrijp ik niet helemaal waarom Anna dat kleine beetje informatie, namelijk wie de vader is, niet wilde delen.

Jenna Blum heeft een prettige schrijfstijl. Het boek leest lekker vlot en de opbouw van het verhaal zorgt dat je steeds maar verder wilt lezen. Zoals ik eerder zei, is het geen leuk verhaal, maar het is zeker wel een goed boek. Het zet je aan het denken over goed en fout en alles wat daar tussenin zit. Omdat dit boek indruk maakt en uitnodigt tot het lezen van de andere boeken van Jenna Blum, geef ik het vier sterren!